Sở KHCN TP.HCM sáng 16/5 tổ chức tọa đàm Quản trị tài sản trí tuệ trong trường Đại học và Cao đẳng: Thực trạng và giải pháp. Đây là hoạt động thiết thực trong chuỗi sự kiện chào mừng Ngày Khoa học và Công nghệ Việt Nam 18/5.

Tham dự buổi tọa đàm có ông Nguyễn Khắc Thanh - Phó Giám đốc Sở KHCN TP.HCM và GS.TS Nguyễn Kỳ Phùng - Phó Giám đốc Sở KHCN Thành phố.

Phát biểu khai mạc sự kiện, Phó Giám đốc Sở KHCN Thành phố Nguyễn Khắc Thanh cho biết rằng, thực tế cho thấy công tác quản trị tài sản trí tuệ (TSTT) tại hầu hết trường/viện Đại học (ĐH), Cao đẳng (CĐ) và trung tâm nghiên cứu trên địa bàn trong thời gian vừa qua chưa được quan tâm đúng mức, từ đó đã không ít lần xảy ra các tranh chấp liên quan đến quyền sở hữu TSTT không đáng có giữa nhiều cá nhân, tổ chức và doanh nghiệp.

Báo cáo của Phòng Sở hữu Trí tuệ (SHTT) thuộc Sở KHCN TP.HCM nêu rõ, trên địa bàn TP.HCM có 48 trường ĐH, 26 trường CĐ.

Phó Giám đốc Sở KHCN TP.HCM Nguyễn Khắc Thanh phát biểu khai mạc buổi tọa đàm.

Bà Hoàng Tố Như - Phó trưởng Phòng Sở hữu trí tuệ (Sở KHCN Thành phố) phát biểu đề dẫn buổi tọa đàm diễn ra vào sáng 16/5 tại Không gian khởi nghiệp Sài Gòn - SiHUB.

Thạc sỹ Nguyễn Văn Bảy - Giám đốc Trung tâm Đào tạo - Cục SHTT Việt Nam (Bộ KHCN).

Tuy nhiên, theo nhận định của bà Hoàng Tố Như - Phó trưởng Phòng Sở SHTT, dù Sở KHCN Thành phố và Phòng SHTT đã gửi thư mời buổi tọa đàm này cho tất cả đơn vị, nhưng thực tế chỉ có 15/48 trường ĐH, 7/26 trường CĐ đến dự vào sáng 16/5 và điều đó rõ ràng đã đặt ra câu hỏi "liệu công tác quản trị TSTT trong các trường ĐH và CĐ đã được quan tâm, chú trọng hay chưa?".

Bà Như cũng đặt ra một câu hỏi lớn khác cho các diễn giả, khách mời tham dự buổi tọa đàm, đó là "hiện có bao nhiêu trường ĐH, CĐ có hệ thống quản trị TSTT?".

Trong phần trình bày của mình, đại diện Phòng SHTT khẳng định, trong toàn bộ hoạt động của các trường ĐH và CĐ, thì các hoạt động như Đào tạo, Nghiên cứu, Xuất bản/phát hành các ấn phẩm khoa học, Chuyển giao kết quả nghiên cứu khoa học... sẽ phát sinh TSTT. Tuy nhiên, làm thế nào để đăng ký quyền SHTT, xác lập chủ thể sở hữu các TSTT nói trên vẫn là bài toán khiến các trường, viện nghiên cứu loay hoay.

"Đó là chưa kể đến việc thương mại hóa các TSTT", bà Như khẳng định.

Trước thực tế này, để hỗ trợ thúc hoạt động thương mại hóa kết quả nghiên cứu, TSTT và để có thể gắn kết giữa các trường ĐH, CĐ, viện nghiên cứu và cộng đồng doanh nghiệp, thì Phòng SHTT có các đề xuất mang tính phổ quát như: cho phép thành lập doanh nghiệp trong các trường ĐH/CĐ; hoặc chuyển đổi các đơn vị sự nghiệp trong các trường ĐH/CĐ thành doanh nghiệp (hoạt động theo Luật Doanh nghiệp); hoặc cho phép giảng viên trong các trường ĐH/CĐ/viện nghiên cứu được phép thành lập doanh nghiệp hay trực tiếp tham gia Hội đồng quản trị của các doanh nghiệp được thành lập trong chính các trường ĐH/CĐ/viện tương ứng.

Tuy nhiên, đại diện Phòng SHTT cũng bày tỏ quan điểm rằng, liệu những đề xuất trên có phù hợp, và nếu phù hợp thì đâu là cơ chế tốt nhất để hỗ trợ.

Bà Như nói thêm rằng, sẽ là tuyệt vời nhất nếu chúng ta kiến tạo được "mô hình" cho một hệ thống quản trị TSTT tại các trường ĐH/CĐ/viện nghiên cứu.

Thạc sỹ Trần Văn Bảy - Giám đốc Trung tâm Đào tạo, Cục Sở hữu Trí tuệ (Bộ KHCN) cho rằng, các trường ĐH/CĐ và viện nghiên cứu là nơi sử dụng nhiều đối tượng SHTT, cũng như là nơi đào tạo nguồn nhân lực cho các hoạt động sáng tạo, kinh doanh và hơn hết đây cũng chính là nơi tạo ra, quản lý và chuyển giao các đối tượng SHTT.

Theo ông Bảy, tài sản trí tuệ (TSTT) cũng như quyền sở hữu trí tuệ (SHTT) là khởi đầu, mà cũng là trung tâm của hoạt động quản trị TSTT tại các trường ĐH/CĐ/viện nghiên cứu. Cụ thể hơn, TSTT được khởi sinh từ hoạt động sáng tạo, sau đó được "bảo vệ" thông qua các thể chế và quy định của Pháp luật hiện hành, và tiếp theo là các hoạt động thương mại hóa các quyền SHTT và TSTT ấy.

Tuy nhiên, vẫn theo lời ông Bảy, hầu hết trường ĐH/CĐ/viện thường bị "gãy" ở khâu đăng ký quyền SHTT, bằng sáng chế vì lý do hết sức "lãng xẹt", đó là chính các trường viện đã công bố các ý tưởng ấy thông qua các bài báo khoa học nhằm có cơ sở tìm kiếm xếp loại Khá cho luận văn hay đề tài nghiên cứu khoa học tương ứng.

Hay nói cách khác là "tính mới" trong "tác phẩm trí tuệ" đã bị "cũ hóa" bởi chính tác giả, chủ thể sở hữu.

Lẽ đó, cần có lộ trình hợp lý giữa việc công bố kết quả nghiên cứu khoa học và thời điểm tiến hành nộp đơn xin xác lập quyền SHTT, bằng sáng chế liên quan đến công trình nghiên cứu đó.

Chưa dừng lại ở đó, ông Bảy thừa nhận rằng, vẫn còn nhiều trường ĐH/CĐ hiểu sai về khái niệm chủ sở hữu quyền SHTT và tác giả của sáng chế, giải pháp khoa học xin cấp quyền SHTT, và điều này thường xuyên dẫn đến những sai sót khi đăng ký hồ sơ xin cấp quyền SHTT tại Cục SHTT.

Tại tọa đàm, đại diện của nhiều trường ĐH và CĐ đã bày tỏ mong muốn, trong thời gian tới, Sở KHCN Thành phố nên tiếp tục triển khai các khóa đào về TSTT nói chung, quyền SHTT nói riêng cũng như đẩy mạnh hơn nữa hoạt động tư vấn, hỗ trợ trong quá trình các trường viện đăng ký quyền SHTT đối với các công trình nghiên cứu khoa học.

Ngoài ra, cũng có ý kiến cho rằng, Phòng SHTT thuộc Sở và Cục SHTT nên xem xét triển khai dịch vụ (có thu phí) để giúp đội ngũ sinh viên, nghiên cứu sinh, các nhà khoa học kiểm tra sự trùng lắp của ý tưởng, đề tài.

Tố Như - Pcworld.com.vn